De titel van dit stuk is een veelgehoord fenomeen: de manager stuurt een mail en verwacht binnen no-time antwoord. Is de mail op zondagavond verstuurd, en heeft de betreffende manager hier op maandagochtend 9.00 uur nog stééds geen antwoord op? Hoe durf je! Waar dit voor de een prima werkt, is dit voor de ander een reden om op zoek te gaan naar wat nieuws. Maar om te begrijpen waarom dit soort verschillen ontstaan moeten we naar de bedrijfscultuur kijken. Want wat bepaalt de cultuur van een bedrijf, en hoe ontdek je of deze cultuur met de werknemers matcht?
Wat is bedrijfscultuur?
De bedrijfscultuur wordt bepaald door de combinatie tussen kernwaarden en gedrag, zo definieerde Simon Sinek al eens. Dit maakt het ook gelijk een beetje een ongrijpbaar onderwerp. Als bedrijf is het makkelijk om bepaalde kernwaarden te definiëren, maar het gedrag dat deze kernwaarden tot leven brengt valt niet te orchestreren. Het gedrag moet eigenlijk van nature ontstaan uit de kernwaarden, waardoor je er alleen indirect invloed op uit kan oefenen. Daarom zal het ook logisch klinken dat het gewenste gedrag bijna alleen maar vertoond kan worden als werknemers zich intrinsiek met de kernwaarden kunnen identificeren. Ergo: de bedrijfscultuur moet bij de mensen passen, niet andersom.
Het belang van een duidelijke bedrijfscultuur
Zonder duidelijke bedrijfscultuur geen richting binnen een organisatie. Als je de bedrijfscultuur duidelijk vast hebt weten te leggen in kernwaarden en gewenst gedrag, dan geeft dit de werknemers richting. En omdat je deze richting geeft kun je mensen die níet het juiste gedrag vertonen hier ook op corrigeren. Hierbij is het belangrijk dat de kernwaarden duidelijk geformuleerd zijn, zodat dit niet tot vragen over het gewenste gedrag leidt.
Neem bijvoorbeeld 'eerlijkheid', klinkt dit als een kernwaarde? Zo ja, hoe zou je deze dan uitdragen? In mijn optiek is 'eerlijkheid' geen kernwaarde, maar 'altijd de waarheid vertellen' wel. Hierdoor is het meteen duidelijk wat voor soort gedrag er gevraagd wordt, namelijk het vertellen van de waarheid. En denk dan nu eens aan 'kwaliteit', heeft dit niet precies dezelfde valkuil? Kwaliteit op zich betekent niets, maar het 'altijd willen leveren van de beste kwaliteit' wel.
Wanneer je als organisatie zorgt dat de bedrijfscultuur voor iedereen duidelijk is, dan ontstaat er ook meteen een natuurlijke schifting. Want wordt er inderdaad van iedere werknemer verwacht dat mails ook in het weekend direct worden beantwoord? Dan haakt iedereen die dit niet aanspreekt automatisch af. Zo hou je de mensen over die het best bij de organisatie passen over, win-win dus.
Ook interessant: Dit zijn de 3 grootste killers van je bedrijfscultuur
3 signalen van een toxische bedrijfscultuur
Om in te schatten of er in jouw organisatie sprake is van een duidelijke bedrijfscultuur, is het goed om alert te zijn op onderstaande signalen.
1. De doorloopsnelheid is (te) hoog
Wat je er ook aan probeert te doen: het lukt maar niet om werknemers lang aan je organisatie te binden. Uit onderzoek blijkt dat één op de vijf werkenemers die ontslag neemt de bedrijfscultuur hiervoor als reden heeft. Dit geeft natuurlijk aan dat er ook genoeg andere redenen zijn om ontslag te nemen, maar zie je een grote toename in de doorloopsnelheid; kijk dan eens kritisch naar je bedrijfscultuur.
2. Weinig tot geen enthousiasme
Kijk eens om je heen: zie je collega's die plezier hebben in hun werk, of hadden ze net zo goed in de wachtkamer van de tandarts kunnen zitten? Een negatieve sfeer heeft natuurlijk een negatieve invloed op het werkplezier, maar ook op de productiviteit. Zorg er dus voor dat werknemers het naar hun zin hebben en dit ook actief uitstralen.
3. Angst om te falen
Niemand maakt graag fouten in zijn of haar werk, maar toch is er een onderscheid in de angst die mensen ervaren om deze fouten te maken. Maakt het deel uit van het werk, en weten werknemers dat fouten nu eenmaal kunnen gebeuren? Of legt het ze zowat lam en zijn ze disproportioneel bang voor de gevolgen van een eventuele fout? Dan is het tijd voor actie om psychologische veiligheid in de bedrijfscultuur te betrekken.
3 tekenen van een gezonde bedrijfscultuur
Gelukkig zijn er ook genoeg tekenen die op een gezonde bedrijfscultuur duiden. Zoals onderstaande drie:
1. Ruimte voor humor
De tegenhanger van het gebrek aan enthousiasme is wanneer er ruimte is voor humor. Hoe serieus de werkzaamheden ook zijn, wanneer er op z'n tijd ruimte is voor een geintje dan weet je dat je goed zit.
2. Gedeelde waarden en gedrag
Zoals eerder al besproken is bedrijfscultuur een combinatie tussen kernwaarden en gedrag. Heb je het idee dat de organisatie als een familie opereert, dan is dit een goed teken. Iedereen heeft een eigen persoonlijkheid, maar omdat iedereen elkaar vindt in gedeelde waarden en gedrag is er een hoge mate van saamhorigheid. Hou dit ook goed voor ogen wanneer je mensen aanneemt, zodat de kans op een vroegtijdig ontslag klein is.
3. Veel support
Een bedrijf waarin werknemers elkaar supporten en gezamenlijk successen vieren hebben vaak een goede bedrijfscultuur. Iedereen wil deel uitmaken van het succes, dus de cohesie ontstaat vanzelf.
Hoe verbeter je de bedrijfscultuur?
Heb je na het lezen van dit stuk het idee dat de bedrijfscultuur bij jouw organisatie beter kan? Kijk dan eens naar onderstaande stappen en bepaal óf en bij welke stap(pen) er nog winst te behalen valt.
Stap 1: zijn de kernwaarden duidelijk?
Is duidelijk wat precies de kernwaarden zijn, zonder dat hier vage termen als 'eerlijkheid' of 'kwaliteit' worden gebruikt?
Stap 2: is duidelijk welk gedrag gewenst is?
Is vervolgens ook duidelijk welk gedrag er van de werknemers gevraagd wordt om deze kernwaarden uit te kunnen dragen?
Stap 3: wordt dit gedrag als meetinstrument gebruikt?
Tot slot: wordt er ook actief gestuurd op het gedrag? Het gebeurt wel eens dat werknemers die goed presteren niet worden aangesproken als hun gedrag niet overeenkomt met de kernwaarden. Dit nodigt vervolgens niet uit voor anderen om dit gedrag wél te vertonen. Zorg dus voor een eenduidig beleid en gebruik het gewenst gedrag als actief meetinstrument.
Conclusie
Na het lezen van dit stuk heb je meer inzicht gekregen in de definitie van de bedrijfscultuur, maar weet je ook welke signalen er zijn die aangeven of je op de juiste weg zit. Neem daarom eens de tijd om even achterover te leunen, en over drie voorbeelden van gedrag die bij jouw kernwaarden passen na te denken. En nu je toch even lekker de tijd hebt, denk dan ook eens aan drie voorbeelden van gedrag die niet bij jouw kernwaarden passen. En, is het tijd voor actie? Of zit het met die bedrijfscultuur wel goed.
